غذاهای معروف گرجستان؛ طعمهایی که به یاد میمانند
شکمگردی یا گردش در رستورانها و امتحان کردن غذاهای مدرن یا محلی یک منطقه، یکی از بهترین بخشهای سفر به شهر یا کشوری جدید است. با امتحان کردن غذاهای مختلف علاوه بر آشنایی با سلیقه و عادات غذایی مردم یک منطقه با فرهنگ آنها نیز آشنا خواهید شد. امتحان کردن غذاهای محلی و سنتی، دقیقا در همان شهر یا کشوری که به آن تعلق دارند آنقدر مهم است که یکی از انواع صنعت توریسم یا گردشگری به همین موضوع یعنی امتحان کردن غذای مناطق مختلف اختصاص دارد. گرجستان یکی از زیباترین کشورهای دنیا است که علاوه بر جاذبههای بکر و زیبا برای گردش و تفریح، از تنوع غذایی زیادی نیز بهرهمند است. در ادامه با غذاهای معروف گرجستان و مواردی که باید در سفر به این شهر امتحان کنید، آشنا خواهید شد.
ارزش و اهمیت غذا در گرجستان
هر کدام از شهرها و کشورها آداب و رسوم خاص خود را در مورد غذا خوردن و آشپزی دارند. غذا در آداب و رسوم و عقاید کشورهای قدیمی از اهمیت زیادی برخوردار است و بخش مهمی از سنت و فرهنگ آنها محسوب میشود. در گرجستان هم چنین وضعیتی وجود دارد. اهمیت غذا در گرجستان بسیار زیاد است و پایه و اساس بسیاری از جشن های ملی و سنتی این کشور غذاهای لذیذ محلی هستند. برای مثال در جشن سوپرا یکی از جشنهای سنتی گرجستان که نقش مهمی در فرهنگ این کشور دارد، نوعی نان تست مخصوص و انواع غذاهای سنتی همراه با نوشیدنیهای محلی سرو میشود.
از نظر مردم این کشور غذا دادن به مهمانان از اهمیت ویژهای برخوردار است. اعتقاد به غذا در کشور گرجستان به حدی ارزشمند است که مردم این کشور از مهمانان شام خود به عنوان برکتی از جانب خدا یاد میکنند. به علاوه یکی از نمادهای مهم و اصلی این کشور یعنی مجسمه کارتلیس ددا در تفلیس هم با یک جام نوشیدنی در دست، اشارهای به اهمیت غذا در گرجستان و ارزش پذیرایی از مهمان در فرهنگ این کشور دارد.
غذاهای مشهور گرجستان کدامند؟
رستوران های گرجستان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری گرجستان هستند. این کشور قدیمی تنوع غذایی بالایی دارد و هر کدام از شهرها و روستاهای آن غذایی مخصوص به خود دارند. غذاهای گرجی با مواد غذایی و ادویههای مخصوص این کشور و رسپی و دستور پختهایی تهیه میشوند که دست به دست در میان مردم این کشور گشته و از نسلی به نسل بعد رسیدهاند. تنوع غذاهای گرجی بسیار زیاد است و اگر قصد امتحان کردن آنها را دارید حتما باید به این کشور سفر کنید زیرا حرفهایترین سرآشپزها هم نمیتوانند این غذاها را با مهارت آشپزهای گرجستانی طبخ کنند.
همانطور که گفتیم تنوع غذاهای گرجستان بسیار زیاد است و اگر برای امتحان کردن آنها به این کشور سفر کنید باید بخش زیادی از زمان سفر خود را تنها به گشت و گذار در رستورانها اختصاص دهید، به همین دلیل بهتر است قبل از سفر لیستی از غذاهای مشهور گرجستان تهیه کنید. در ادامه با چند مورد از غذاهای معروف گرجستان که در میان توریستها و مسافران این کشور محبوبیت زیادی دارد، آشنا خواهید شد که برخی از آنها عبارتند از:
- خینکالی
- تولما
- پخالی
- آجاپساندالی
- خاچاپوری
- ریکوتا کورنت
- لوبیانی
- لوبیو
- چاشوشولی
- متسوادی و….
خینکالی
به عنوان یکی از خوشمزهترین غذاهای گرجی میتوان خینکالی (Khinkali) را معرفی کرد. خینکالی غذای گرجستان است اما شباهت زیادی به دامپلینگ چین دارد و علاوه بر طعم و مزه خوب به دلیل ظاهر جالب و متفاوت خود هم شهرت زیادی دارد. خینکالی از یک لایه خمیر که به صورت بقچه پیچیده میشود و داخل آن موادی مانند گوشت و سبزیجات قرار میگیرند، تشکیل میشود. این غذا انواع مختلفی دارد و بسته به ذائقه و سلیقه آن را با انواع سیبزمینی، قارچ و… نیز پر میکنند.
خینکالی به عنوان غذای مشهور گرجستان تنها به دلیل طعم و مزه خوب شهرت ندارد. نحوه پیچیدن خاص این غذا و آداب و رسوم به خصوصی که برای خوردن آن وجود دارد هم از دلایل شهرت این غذای گرجی هستند. برای خوردن خینکالی ابتدا باید یک سوراخ روی خمیر ایجاد کنید و عصاره موادی که داخل آن وجود دارد را بمکید و سپس خمیر و مواد داخل آن را میل کنید. اگر به گرجستان سفر کردید، حتما این غذا را در رستورانهای محلی سرو کنید.
تولما
از دیگر غذاهای بومی گرجستان میتوان به تولما (Tulma) اشاره کرد. این غذا هم از نظر اسم و هم از نظر بافت و طرز تهیه شبیه به دلمه ترکی و دلمههای لذیذی است که توسط ترکزبانان ایران طبخ میشود. در تولما هم موادی مانند گوشت چرخکرده، پیاز، سیر، ادویهها و برنج در میان برگهایی نظیر کلم یا برگ درخت انگور یا داخل سیبزمینی و بادمجان قرار میگیرند و طبخ میشوند. البته تولما یک تفاوت مهم با دلمه دارد و آن طعمدهی به این غذا است. برای سرو تولما در نهایت از خامه ترش استفاده میکنند که این مرحله در سرو دلمه وجود ندارد. در صورتی که به دنبال غذایی سازگار با سلیقه خود هستید، تولما به دلیل شباهت به دلمه، نظر شما را جلب خواهد کرد.
پخالی
دیگر غذای معروف کشور گرجستان و یکی از گزینهها مناسب برای گیاهخوران، پخالی (Pkhali) است. پخالی را به عنوان پیشغذا هم سرو میکنند اما اگر به گوشت و فرآوردههای حیوانی علاقه ندارید، حجم زیاد این غذا به راحتی شما را سیر خواهد کرد. این غذای گرجی ترکیبی از سبزیجات مانند هویج، کدو، اسفناج و بادمجان است و برای لذیذتر شدن آن از موادی مانند گردو هم استفاده میشود. بعد از پخت و ترکیب همه این مواد با هم و اضافه کردن ادویه آن را به شکل توپ در آورده و در نهایت با چند دانه انار سرو میکنند. دانههای انار علاوه بر ظاهر جذاب، طعم خوبی نیز به این غذا میبخشند.
آجاپساندالی
یکی دیگر از غذاهای معروف گرجستان، آجاپساندالی (Ajapsandali) است. این غذا در رستورانها و کافههای خیابانی گرجستان هم یافت میشود و به عنوان یکی از غذاهای خیابانی گرجستان هم شناخته میشود. آجاپساندالی همچنین نوعی غذای گیاهی نیز هست و افراد گیاهخواری که به مصرف فرآوردههای حیوانی علاقهای ندارند، به راحتی قادر به مصرف این غذا هستند. برای تهیه آجاپساندالی از بادمجان، فلفل، گوجهفرنگی، سیر و گشنیز استفاده میشود و در هر کدام از شهرهای گرجستان بسته به ذائقه و سلیقه با ادویههای گوناگونی طعمدار میشود. این غذا هم دارای یک نمونه مشابه ایرانی یعنی خوراک بادمجان است.
با توجه به اینکه بیشتر ترکیبات این غذا سبزیجات بهاره و تابستانی هستند، بهترین زمان سرو آن فصل تابستان است که از سبزیجات تازه در تهیه آن استفاده میشود اما در دیگر فصلها هم میتوان این غذا را در رستورانهای گرجستان امتحان کرد. این غذای محبوب و مشهور در بیشتر جشنها و مراسمات مهم گرجستان طبخ میشود و در بازارهای این کشور هم میتوانید این غذا را از رستورانهای محلی و خیابانی تهیه کنید.
خاچاپوری
یکی از غذاهای معروف گرجستان که حتی اگر به این کشور سفر نکرده باشید هم قطعا نام آن را شنیدهاید، خاچاپوری (khachapuri) است. این غذای معروف را به عنوان نماینده فرهنگ گرجیها هم میشناسند و یکی از غذاهایی است که قطعا در منوی غذایی همه رستورانهای کوچک و بزرگ این کشور مشاهده خواهید کرد. این غذا آنقدر مهم است که حتی یک ضیافت گرجی را پیدا نخواهید کرد که در آن خاچاپوری طبخ نشده باشد. خاچاپوری را میتوان به عنوان نان و پنیر کلاسیک و طعمدار شده گرجی نیز معرفی کرد.
شکل و شمایل، طعم و بافت این غذا در هر کدام از شهرهای گرجستان متفاوت است اما بهترین و لذیذترین نوع آن را میتوانید در تفلیس نوش جان کنید. برای پخت این غذا از نان و انواع مخصوصی از پنیر به نامهای ایمرتی و سولگونی استفاده میشود. به علاوه این غذا دارای انواع مختلف دیگری به نامهای کوبداری، آجارولی، مینگرلین و… نیز هست که ترکیبات و مواد داخلی هر کدام با دیگری متفاوت است. برای مثال در خاچاپوری سوانتی به جای پنیر از گوشت در میان نان استفاده میشود یا در خاچاپوری آجارولی نانی قایق شکل استفاده میشود که در وسط آن پنیر و تخممرغ خام قرار میگیرد. طبق نظرسنجی سال 2009، 88 درصد از گرجیها خاچاپوری را به پیتزا ترجیح میدهند. خاچاپوری بیشتر در بین مردان و افراد مسن محبوب است.
ریکوتا کورنت
ریکوتا کورنت (Ricotta Cornets) از دیگر غذاهای لذیذ و خوشمزه گرجستان و جزو معروف ترین غذاهای باتومی است. این غذای لذیذ و خوشمزه نوعی اسنک است که به عنوان وعده سبک غذایی یا فست فود محلی گرجی هم شناخته میشود. این رولهای شیپوری را با لبنیات لذیذ و خوشعطر و طعم و سبزیجاتی مانند نعناع تهیه میکنند. در این اسنک لذیذ و خوشمزه از مخلوط پنیر ریکوتا و نعناع که در ورقههای نازک اما منسجم پنیر سولگونی پیچیده میشود، استفاده میکنند. طعم نمکی با عطر خوب نعناع در این غذا بسیار پرطرفدار است و همه افراد در هر سن و سالی شیفته این غذا هستند.
این غذا نیز جزو غذاهای خیابانی گرجستان است و به عنوان یک صبحانه معروف گرجستان هم شناخته میشود. در بیشتر هتلها و غذاخوریهای گرجستان این غذا را در وعده صبحانه به عنوان یکی از غذاهای آماده سرو میکنند. این غذای بسیار خوشمزه برای ایرانیها که علاقه خاصی به طعم و مزه شور و لذیذ پنیر و عطر و رایحه نعناع دارند، انتخابی کاملا مناسب است.
لوبیانی
یکی دیگر از غذاهای لذیذ گرجی که رضایت مسافران گیاهخوار را به راحتی جلب میکند، لوبیانی (Lobiani) است. این غذای گرجی یک وعده لذیذ و دلچسب، شبیه به پیراشکی یا نان مغزدار است که مورد علاقه بیشتر مسافران و گردشگرانی است که به غذاهای سبک با دستورپخت ساده و راحت علاقه دارند. لایه میانی نان یا خمیر در این غذا از لوبیا، سیر، کره و ادویهجات مخصوص تهیه میشود و در نهایت مانند پیتزا یا نان داخل تنور قرار میگیرد. لوبیانی نیز به عنوان یک غذای خیابانی در گرجستان سرو میشود و حتی میتوان در روز آخر سفر آن را خریداری و به عنوان سوغات با خود به همراه آورد.
لوبیو
لوبیو (Lobio) نوعی خوراک لوبیا است اما با خوراک لوبیایی که در ایران سرو میشود تفاوتهایی دارد. یکی از تفاوتهای لوبیو مواد اولیه آن است. برای تهیه این غذا ترکیبی از لوبیا سفید و قرمز، پیاز، ادویه و گشنیز استفاده میشود. این غذای معروف گرجی هم به صورت سرد و هم به صورت گرم و معمولا با نانی مخصوص به نان مچادی سرو میشود. لوبیو یکی از اقتصادیترین غذاهای گرجستان نیز هست، بنابراین هر زمان در این کشور گرسنه شدید و پول نقد زیادی همراه نداشتید، به راحتی میتوانید این غذا را مصرف کنید و از طعم بینظیر آن لذت ببرید. با توجه به اینکه در طبخ لوبیو از گوشت استفاده نمیشود، افراد گیاهخوار هم به راحتی میتوانند از این غذای لذیذ استفاده کنند.
چاشوشولی
یکی دیگر از غذاهای بسیار لذیذ گرجستان، چاشوشولی (Chashushuli) است. این غذا جزو غذاهای لاکچری گرجی هم محسوب میشود و برخلاف لوبیو قیمت نسبتا بالایی دارد. در تهیه این غذا از گوشت گراز، پیاز، گوجهفرنگی، لفلف و سبزیجات استفاده میشود. چاشوشولی غذایی لذیذ است اما بافت گوشت گراز استفاده شده در آن ممکن است برای همه افراد خوشایند نباشد. چاشوشولی در بعضی رستورانها سرو میشود و معمولا به صورت خورشت و همراه با برنج استفاده میشود.
متسوادی
مانند دیگر کشورهای آسیایی در گرجستان هم انواع مختلفی از کباب طبخ میشود که یکی از آنها کباب لذیذ متسوادی (Mtsvadi) است. این مورد از غذاهای معروف گرجستان از تکههای گوشت بره، گوساله یا خوک تهیه میشود و یکی از غذاهای اصلی در جشنها و ضیافتهای گرجی است. طبخ این غذا به خصوص در فستوال تبیلیسوبا اهمیت زیادی دارد و تقریبا همه حاضران در جشن این غذا را میل میکنند.
گرجیها برخلاف آشپزهای ترکیه که برای پخت کباب آن را ترش میکنند، تنها از نمک برای طعمدار کردن کبابهای خود استفاده میکنند که این روش طعمدار کردن کباب آنها بسیار پرطرفدار است. در جشنها و مهمانیها این غذا همراه با نان مخصوص و محلی و نوشیدنیهای محلی گرجی سرو میشود اما در بعضی رستورانها آن را با برنج هم سرو میکنند.
سوپ خارچو
یکی دیگر از غذاهای معروف گرجستان، سوپ خارچو (Kharcho) است. این سوپ لذیذ یکی از غذاهای معروف تفلیس نیز هست و در میان گردشگرانی که به این شهر سفر میکنند، محبوبیت زیادی دارد. برخی از گردشگران معتقدند که خارچو یک غذای روسی است اما با وجود طبخ آن در روسیه این غذا ریشهای کاملا گرجی دارد. برای پخت این غذا از سیر، خملی سونلی که ترکیبی از 5 ادویه مخصوص گرجستانی است، گوشت مرغ یا گاو و چاشنیهای دیگر استفاده میشود و در نهایت سوپ به صورت پوره در میآید تا سرو آن سادهتر شود.
برای تهیه سوپ خارچو ابتدا گوشت را با سسی حاوی گردو مزهدار میکنند و پس از چند ساعت با دیگر مواد طبخ میکنند. در پخت این غذا برای خوشطعمتر شدن از لواشک تکلاپی هم استفاده میشود. این لواشک طعمی ملس دارد و مزهای فوقالعاده برای این غذا ایجاد میکند. در نهایت سوپ خارچو را در ظرفی مخصوص به نام شتی سرو میکنند.
بادریجانی نیگوِزیت
بادریجانی نیگوزیت (Badrijani Nigvzit) یکی دیگر از غذاهای گیاهی و محبوب کشور گرجستان است. این غذا در لغت به معنای بادمجان و گردو است که دو ماده اولیه اصلی در طبخ این غذا هستند. جهت طبخ این غذا ابتدا بادمجان را به ورقههای نازک برش میدهند و سپس سرخ میکنند. پس از اینکه تمام ورقههای بادمجان به خوبی سرخ شد، داخل آنها را با گردو، سیر و سبزیجات پر کرده و رول میکنند. در انتها مانند بیشتر غذاهای گیاهی گرجستان چند دانه انار برای تزئین و سرو غذا استفاده میکنند تا طعم آن ملس و خوشایندتر شود. بادریجانی نیگوزیت در لیست پیش غذاهای گرجی قرار دارد اما به عنوان یک فینگر فود لذیذ و خوشطعم در کنار دیگر غذاها هم سرو میشود.
چیکن تاباکا
از دیگر غذاهای معروف گرجستان میتوان به چیکن تاباکا (Chicken Tabaka) اشاره کرد. این غذای مشهور گرجستان به خصوص در میان گردشگران ایرانی طرفداران زیادی دارد و غذایی بسیار محبوب است. این غذا در واقع نوعی مرغ سوخاری است که در تابه سرخ میشود و طعمی فوقالعاده لذیذ و دلچسب دارد.
این غذا علاوه بر گرجستان در بعضی رستورانهای قفقاز هم طبخ میشود و در هنگام سرو آن از سیر یا سسهای مخصوص گرجی استفاده میشود. روش تهیه این غذا به این صورت است که ابتدا تکههای مرغ را در تابه سرخ میکنند، سپس تکههای کاملا سرخ شده را کف تابه پهن کرده و با استفاده از یک وزنه یا گوشتکوب مخصوص استیک فشرده میکنند. نامگذاری این غذا به دلیل پخت آن در تابه مخصوص است. برای سرو این غذا معمولا از نانهای مخصوص و داغ گرجی استفاده میکنند.
ماهی با سس انار
یکی دیگر از غذاهای بینظیر در گرجستان ماهی با سس انار است. اگر به غذاهای دریایی علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم که حتما این غذا را در رستورانهای محلی گرجستان امتحان کنید. این غذا شاید یکی از معدود غذاهای معروف گرجستان باشد که با گوشت دریایی طبخ میشود، زیرا علیرغم نزدیکی گرجستان به دریا، غذاهای دریایی آن تنوع چندانی ندارند. ماهی با سس انار معمولا با قزل آلا پخته میشود. برای آمادهسازی این غذا ابتدا ماهی قزل آلا را سرخ میکنند و سپس با سس انار ملس سرو میکنند. اگر به قلیه ماهی علاقه دارید، طعم این غذا قطعا مورد پسند شما خواهد بود.
ساتسیوی مرغ
یکی دیگر از غذاهای لاکچری گرجستان که با گوشت مرغ طبخ میشود، ساتسیوی (Chicken Satsivi) است. ساتیسوی در واقع نوعی سس مخصوص با گردو، سبزیجات خشک شده، نمک، فلفل و سرکه است که به صورت سرد سرو میشود و گوشت کبابی مرغ در آن غوطه ور میشود. در بعضی شهرهای گرجستان این غذا را به همراه نان سرو میکنند که در این حالت جزو غذاهای مناسب گیاهخواران هم محسوب میشود. در این سس هم امضای مخصوص غذاهای گرجی یعنی دانههای انار هنگام سرو استفاده میشود.
تنقلات معروف گرجستان
لیست خوشمزههای گرجی به غذاهای لذیذ این کشور ختم نمیشود و انواع مختلفی از دسرها، شیرینیجات و تنقلات هم وجود دارند که در جریان سفر به گرجستان میتوان امتحان کرد و از طعم بینظیر آنها لذت برد. تنقلات گرجستان انواع مختلفی دارند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پلاموشی: این دسر نوعی شیرینی معروف گرجستان است که در قسمت غربی کشور با این نام و در قسمت شرقی با نام تاتارا شناخته میشود. این شیرینی با آب انگور غلیظ و آرد ذرت آماده میشود و بافتی شبیه به باسلوق ایرانی دارد.
- مدوکی: یکی دیگر از شیرینیهای معروف گرجی و تنقلات لذیذ آن، مدوکی است که با کیک نازک اسفنجی، خامه و عسل طبخ میشود.
- کاکلوچا: از دیگر تنقلات گرجستان میتوان به کاکلوچا اشاره کرد. این شیرینی خوشمزه که به آبنبات سلطنتی گرجی هم معروف است را با گردو و شکر آماده میکنند.
- کادا: اگر به دنبال سوغاتی خوراکی گرجستان هستید، کادا بهترین انتخاب است. این نان یا پای هم به صورت شیرین و هم با طعم شور طبخ میشود که در نوع شیرین از آجیل و در نوع شور از گوشت برای مغزی نان استفاده میشود.
نوشیدنی های معروف گرجستان
علاوه بر غذاها و تنقلات لذیذی که تا اینجا معرفی کردیم، در کشور گرجستان انواع مختلفی از نوشیدنیها هم سرو میشوند که طرز تهیه و دستور آنها مختص به این کشور است و با مواد اولیهای که در همین کشور وجود دارند، آماده میشوند. یک نوشیدنی معروف گرجستان، چای تمشک است. این چای بسیار لذیذ و خوشمزه که با عسل ترکیب میشود، نوعی نوشیدنی مقوی به خصوص برای فصل سرد زمستان است. چای بت کوندارا از دیگر نوشیدنیهای خوشعطر و طعم کشور گرجستان است که با گلهایی به همین نام آماده میشود. این گلها در شمال شرق گرجستان رویش دارند و با استفاده از آنها میتوان دمنوشی مقوی و بسیار خوشطعم آماده کرد.
غذاهای معروف گرجستان؛ خوشمزههایی که سفر به این کشور را خاطرهانگیز میکنند
آشپزی و غذا در گرجستان هم مانند دیگر کشورهای سنتی و قدیمی از اهمیت زیادی برخوردار است. در گرجستان هم مردم برای جشن گرفتن، مهمانی و دورهمی ابتدا خوشمزهترین غذاها را آماده میکنند و به داشتن میزی رنگین اعتقاد دارند. اگر شما هم مسافر این کشور زیبا هستید، بهتر است بخشی از برنامه سفر خود را به گشت و گذار در رستورانهای محلی و امتحان کردن غذاهای معروف گرجستان مانند نادوگی، خینکالی، لوبیانی، خاچاپوری، متسوادی، شکمرولی و… اختصاص دهید تا تجربهای متفاوت و به یادماندنی از سفر به این کشور داشته باشید.
سوالات متداول
در کدام جشن ملی گرجستان نوشیدنی و نان مخصوص سرو میشود؟
سوپرا یکی از جشنهای ملی و مهم گرجستان است که برای سرو مهمانان در آن از نان تست مخصوص و نوشیدنیهای محلی استفاده میشود.
روش صحیح خوردن خینکالی به چه صورت است؟
برای سرو خینکالی ابتدا باید یک سوراخ روی خمیر ایجاد کرد و عصاره داخل آن را مکید و سپس خوردن غذا را ادامه داد.
کدام غذای گرجی شبیه به دلمه ایرانی است؟
تولما یکی از غذاهای معروف گرجی است که هم از نظر طعم و هم از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به دلمه دارد.
کدام مورد از غذاهای گرجی مناسب گیاهخواران هستند؟
آجاپساندالی، لوبیانی، لوبیو و ساتیسو بدون گشت از جمله غذاهای لذیذ گرجستان برای گیاهخواران هستند.