انسان‌ها از دیرباز با طعم شیرین و دلچسب شیرینی‌ها انس گرفته‌اند. این خوراکی‌های خوشمزه، فارغ از سن، فرهنگ و سلیقه، لبخندی بر لبانمان می‌نشانند و لحظاتمان را شیرین می‌کنند. در این مقاله، به سفری دور و دراز در میان قاره‌ها و فرهنگ‌های مختلف می‌رویم تا با مشهورترین شیرینی‌های دنیا آشنا شویم. از شیرینی‌های سنتی آمریکایی تا دسرهای پرطرفدار اروپایی، از شیرینی‌های پخته شده تا دسرهای خنک و یخی، این مقاله گنجینه‌ای از طعم‌ها و مزه‌های شگفت‌انگیز را به شما هدیه می‌دهد.
کروسان (فرانسه)
این شیرینی هلالی شکل، با بافتی ترد و پوسته‌ای طلایی، بی‌شک یکی از مشهورترین شیرینی‌های دنیاست. کروسان اصالتاً فرانسوی است و در طعم‌های مختلفی مانند ساده، شکلاتی، بادامی و پنیری ارائه می‌شود. این شیرینی به طور سنتی در صبحانه همراه با قهوه یا چای سرو می‌شود.
ریشه‌های کروسان به اتریش و قرن 13 میلادی باز می‌گردد. در آن زمان، نانوایی به نام “کیپفرل” به مناسبت پیروزی اتریش بر عثمانی‌ها، نانی شبیه به هلال ماه که نماد پرچم عثمانی بود، پخت. نان به نام “کیپفرل” (به آلمانی: Kipferl) شناخته می‌شد که به معنی “هلالی” است.
در قرن 18 میلادی، ملکه ماری آنتوانت اتریشی که با پادشاه فرانسه ازدواج کرده بود، دستور پخت کیپفرل را به دربار فرانسه آورد. نانواهای فرانسوی با الهام از این نان، کروسان را با تغییراتی در دستور پخت، به سبک خودشان تهیه کردند. از آن زمان، کروسان به یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های فرانسوی تبدیل شد.
تیرامیسو (ایتالیا)
نام “تیرامیسو” از دو کلمه ایتالیایی “tira mi su” به معنای “مرا بالا بکش” گرفته شده است. این نامگذاری به دلیل ترکیب قهوه و کاکائو در این دسر است که به نوعی حس انرژی و نشاط را القا می‌کند. تیرامیسو از لایه‌های بیسکوییت آغشته به قهوه، کرم ماسکارپونه و پودر کاکائو تهیه می‌شود. این دسر ایتالیایی طعمی غنی و دلچسب دارد و به عنوان دسر بعد از غذا یا میان وعده سرو می‌شود.
در مورد منشا و خاستگاه دقیق تیرامیسو، روایت‌های متعددی وجود دارد و هیچ مدرک قطعی برای اثبات یک نسخه واحد وجود ندارد. برخی معتقدند که این دسر در قرن هفدهم میلادی برای اولین بار در شهر سینا ایتالیا، به مناسبت بازدید “کوزیمو دوم دو مدیچی” (Duca Cosimo II de’ Medici) از شهر، تهیه شده است.
روایت دیگری، ریشه تیرامیسو را به منطقه “وینتو” (Veneto) در شمال ایتالیا نسبت می‌دهد و حکایتی از عشق یک سرباز به معشوقه‌اش را بازگو می‌کند. در برخی منابع، از تیرامیسو به عنوان “تقویت کننده” یا “نشاط آور” یاد شده که به سربازان در جنگ‌ها داده می‌شد.
در قرن بیستم میلادی، تیرامیسو به تدریج در سراسر ایتالیا شناخته شد و به عنوان دسری محبوب در رستوران‌ها و کافه‌ها جای خود را باز کرد. در دهه 1970 میلادی، با انتشار دستور پخت‌های مختلف در مجلات و کتاب‌های آشپزی، تیرامیسو به شهرت جهانی رسید. امروزه، تیرامیسو به عنوان یکی از نمادهای آشپزی ایتالیا در سراسر جهان شناخته می‌شود.
اشترودل سیب (اتریش)
اشترودل سیب، شیرینی سنتی اتریشی، با لایه‌های خمیر نازک و ترد و پر از سیب، دارچین و کشمش، طعمی بی‌نظیر و فراموش‌نشدنی دارد. این شیرینی به طور معمول با سس وانیل یا بستنی سرو می‌شود.
ریشه‌های اشترودل سیب را می‌توان به قرن شانزدهم میلادی در امپراطوری اتریش-مجارستان جستجو کرد. در آن زمان، خمیری نازک به نام “تیگ” (Teig) که از آرد، آب و نمک تهیه می‌شد، برای پخت انواع شیرینی و غذاها مورد استفاده قرار می‌گرفت. سیب، میوه‌ای فراوان و ارزان در آن دوره بود و به همین دلیل، به عنوان ماده اصلی پرکننده در بسیاری از شیرینی‌ها از جمله اشترودل به کار می‌رفت.
در طول قرن‌های هجدهم و نوزدهم میلادی، اشترودل سیب به تدریج در سراسر اتریش و سایر مناطق امپراطوری اتریش-مجارستان محبوب شد. این شیرینی خوشمزه به عنوان دسری برای پذیرایی از مهمانان، در جشن‌ها و مراسم مختلف سرو می‌شد. با مهاجرت اتریشی‌ها به سایر نقاط جهان، اشترودل سیب نیز به کشورهای مختلف راه یافت و در فرهنگ‌های گوناگون ریشه دواند.
باقلوا (ترکیه)
باقلوای خوشمزه، پر از گردو، پسته و بادام، با شربت غلیظ و شیرینی ملایم، یکی از شیرینی‌های سنتی و محبوب خاورمیانه است. این شیرینی در کشورهای مختلف با تنوعی از مواد اولیه و روش‌های پخت ارائه می‌شود.
ریشه‌های باقلوا را می‌توان به دوران باستان در منطقه بین النهرین و آسیای صغیر نسبت داد. در آن زمان، نان‌های نازکی به نام “فیلو” (Phyllo) که از آرد، آب و نمک تهیه می‌شد، برای پخت انواع شیرینی و غذاها مورد استفاده قرار می‌گرفت. آجیل، عسل و شربت از جمله مواد اولیه‌ای بودند که در پخت این شیرینی‌ها به کار می‌رفتند.
با گذر زمان، باقلوا در امپراطوری‌های مختلف از جمله امپراطوری آشوری، هخامنشی، روم و عثمانی پخته می‌شد. به تدریج در سراسر خاورمیانه و مدیترانه محبوب شد. در دوران امپراطوری عثمانی، باقلوا به عنوان شیرینی خاص دربار و ثروتمندان محسوب می‌شد و در مراسم و جشن‌های مختلف سرو می‌شد. مهارت پخت باقلوا به عنوان هنری ارزشمند در میان آشپزهای دربار عثمانی نسل به نسل منتقل می‌شد.
ترکان عثمانی نقش مهمی در توسعه و پخت باقلوا داشتند. آنها با استفاده از مواد اولیه مرغوب و روش‌های پخت خلاقانه، باقلوا را به شیرینی‌ای نفیس و مشهور تبدیل کردند. در دربار عثمانی، آشپزهای مخصوصی به نام “باقلواچی” (Baklavacı) وظیفه پخت این شیرینی را بر عهده داشتند.
چوروس (اسپانیا)
چوروس، شیرینی سرخ‌شده اسپانیایی، با بافتی ترد و پودری، طعمی ساده و دلچسب دارد. این شیرینی به طور معمول با سس شکلات یا دارچین سرو می‌شود و به عنوان صبحانه یا میان وعده میل می‌شود.
برخی معتقدند که چوروس توسط چوپانان اسپانیایی ابداع شده است. چوپان‌ها خمیر نان را با خود حمل می‌کردند و آن را در روغن سرخ می‌کردند تا به عنوان یک میان وعده ساده و سیرکننده میل کنند. عده‌ای دیگر، خاستگاه چوروس را به دوران اسپانیایی‌ها در چین نسبت می‌دهند. در آن زمان، اسپانیایی‌ها با خوراکی‌های مشابهی در چین آشنا شدند و پس از بازگشت به اسپانیا، طرز تهیه آن را با تغییراتی در کشور خود رواج دادند.
چوروس در قرن شانزدهم میلادی به اسپانیا راه یافت و به تدریج در سراسر این کشور محبوب شد. در ابتدا، چوروس به عنوان یک غذای خیابانی در میان مردم عادی رواج داشت. اما به مرور زمان، به عنوان شیرینی‌ای خوشمزه در کافه‌ها و رستوران‌ها نیز سرو شد.
موچی (ژاپن)
موچی، شیرینی سنتی ژاپنی، از برنج چسبنده تهیه می‌شود و بافتی نرم و لطیف دارد. موچی در طعم‌های مختلفی مانند وانیل، توت فرنگی، چای سبز و شکلات ارائه می‌شود و به عنوان دسر یا میان وعده سرو می‌شود.
قدمت موچی به دوران باستان در ژاپن باز می‌گردد و شواهدی از وجود آن در حدود 2000 سال پیش نیز یافت شده است. در ابتدا، موچی از برنج چسبنده (برنج ژاپنی) تهیه می‌شد و به عنوان غذای تقدیمی در معابد و زیارتگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. به مرور زمان، موچی در میان مردم نیز رواج یافت و به عنوان یک خوراکی خوشمزه در جشن‌ها و مراسم مختلف سرو می‌شد.
برنج، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و تاریخ ژاپن دارد و از دیرباز به عنوان غذای اصلی مردم این کشور شناخته می‌شود. موچی نیز به عنوان فرآورده‌ای از برنج، از اهمیت بالایی در فرهنگ غذایی ژاپن برخوردار است و در بسیاری از مراسم و آیین‌های سنتی این کشور حضور دارد.
گلاب جامون (هند)
گلاب جامون، شیرینی هندی، از شیر خشک تهیه می‌شود و در شربت گلاب معطر غوطه‌ور می‌شود. این شیرینی طعمی شیرین و دلچسب دارد و به عنوان دسر یا میان وعده سرو می‌شود.
برخی معتقدند که این شیرینی در دوران امپراطوری مغول در هند ابداع شده است. در آن زمان، آشپزهای دربار مغول از شیر خشک، گلاب و زعفران برای تهیه دسری خوشمزه و مقوی استفاده می‌کردند. عده‌ای دیگر، خاستگاه گلاب جامون را به کشور ایران نسبت می‌دهند. گفته می‌شود که این شیرینی در دوران باستان در ایران تهیه می‌شده و با نام “جِزعِریّه” شناخته می‌شده است.
بعدها، جِزعِریّه توسط تجار و بازرگانان به هند راه یافت و در این کشور با تغییراتی در دستور پخت، به گلاب جامون تبدیل شد. این شیرینی به طور سنتی در جشن‌ها و مراسم مختلف مانند عروسی‌ها، تولدها و اعیاد مذهبی سرو می‌شد.
پای سیب (آمریکا)
پای سیب، دسر سنتی آمریکایی، با پوسته ترد و پر از سیب، دارچین و جوز هندی، طعمی کلاسیک و دلچسب دارد. این دسر به طور معمول با بستنی وانیلی یا خامه سرو می‌شود. برخلاف تصور بسیاری از مردم که پای سیب را یک دسر اصیل آمریکایی می‌دانند، ریشه این شیرینی به دوران باستان و به اروپا باز می‌گردد.
با این حال، پای سیب در طول تاریخ به طور خاص در ایالات متحده تکامل یافته و به یکی از نمادین‌ترین غذاهای این کشور تبدیل شده است. شواهد نشان می‌دهد که انواع اولیه پای از دوران باستان در یونان و روم وجود داشته است. این پای‌ها معمولاً با گوشت و پنیر پر می‌شدند و به عنوان غذا سرو می‌شدند.
در قرون وسطی، پای‌ها در اروپا با مواد شیرین مانند میوه، آجیل و عسل نیز پر می‌شدند. سیب به دلیل فراوانی و طعم ملایمش به یک ماده محبوب برای پر کردن پای تبدیل شد. مهاجران اولیه به آمریکا، دستور پخت پای را از جمله پای سیب را به همراه خود به این قاره آوردند. پای سیب به سرعت در بین مستعمرات آمریکا محبوب شد.
این دسر به دلیل ساده بودن در تهیه، مغذی بودن و خوشمزگی، به یک غذای رایج در بین خانواده‌ها تبدیل شد. در طول قرن هجدهم و نوزدهم، پای سیب به نمادی از فرهنگ و هویت آمریکایی تبدیل شد. این دسر در بسیاری از رویدادها و جشن‌های مهم مانند روز شکرگزاری و چهارمین ژوئیه سرو می‌شد.
ماکارون (فرانسه)
ماکارون فرانسوی (macaron) یک نوع شیرینی لذیذ و خوشمزه است که از سفیده تخم‌مرغ، شکر پودری، شکر دانه‌ای، بادام آسیاب شده و رنگ‌های خوراکی تهیه می‌شود. این شیرینی به خاطر پوسته ترد و نرم داخلی‌اش شناخته می‌شود. ماکارون‌های فرانسوی در طعم‌ها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند. به شکل دو نیمه گرد کوچک با یک لایه کرم یا گاناش در وسطشان ارائه می‌شوند.
ماکارون‌ها اصالتاً از ایتالیا آمده‌اند و در قرن 16 میلادی توسط سرآشپزهای ایتالیایی به فرانسه آورده شدند. اما در فرانسه، این شیرینی تکامل یافت و به شکل کنونی درآمد. ها به دلیل طعم و ظاهر زیبا و رنگارنگشان در میان مردم محبوبیت زیادی دارند و معمولاً به عنوان دسر یا همراه با چای و قهوه سرو می‌شوند.
لادو (هند)
لادو، شیرینی سنتی هندی، از آرد نخودچی، شکر و طعم‌دهنده‌هایی مانند هل، زعفران و بادام تهیه می‌شود. این شیرینی طعمی غنی و دلچسب دارد و به عنوان دسر یا میان وعده سرو می‌شود.
برخی معتقدند که لادو در دوران باستان در هند ابداع شده است و از آن به عنوان نذری در معابد و زیارتگاه‌ها استفاده می‌شده است. در آن زمان، لادو را با مواد اولیه ساده‌ای مانند آرد، شکر و کره تهیه می‌کردند و به عنوان نمادی از خوشبختی و برکت تقدیم می‌کردند.
عده‌ای دیگر، خاستگاه لادو را به کشور ایران نسبت می‌دهند. گفته می‌شود که این شیرینی در دوران باستان در ایران تهیه می‌شده و با نام “لَوْزَنگ” شناخته می‌شده است. بعدها، لَوْزَنگ توسط تجار و بازرگانان به هند راه یافت و در این کشور با تغییراتی در دستور پخت، به لادو تبدیل شد.
کیک ماه (چین)
کیک ماه که به آن “یوئه‌بینگ” (月饼) نیز گفته می‌شود، شیرینی سنتی چینی است که قدمتی دیرینه دارد. این شیرینی از خمیر نازک و پر از مواد مختلفی مانند لوبیا قرمز، بادام، زرده تخم مرغ و میوه تهیه می‌شود. تاریخچه آن به دوران باستان چین باز می‌گردد و با جشنواره میانه پاییز، که یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی چینی است، مرتبط است.
بر اساس یکی از افسانه‌های محبوب، کیک ماه به داستانی مربوط به الهه ماه به نام چانگ‌ائه و خرگوش یاقوتی او مرتبط می‌شود. طبق این افسانه، چانگ‌ئه به خاطر خوردن اکسیر جاودانگی از شوهرش، امپراطور یوئه‌دی، مجازات می‌شود و به ماه تبعید می‌شود. خرگوش یاقوتی او تنها همراهش در ماه است و برای او داروی جاودانگی جمع‌آوری می‌کند. مردم چین برای بزرگداشت چانگ‌ئه و خرگوش یاقوتی، در روز جشنواره میانه پاییز کیک ماه می‌پزند و به یکدیگر هدیه می‌دهند.
کیک ماه همچنین نمادی از اتحاد و همبستگی است. در گذشته، مردم چین از این شیرینی برای برقراری ارتباط با خویشاوندان و دوستان خود در مناطق دور استفاده می‌کردند. جشنواره میانه پاییز که به آن “جشنواره برداشت” نیز گفته می‌شود، در پانزدهمین روز از هشتمین ماه قمری چینی برگزار می‌شود. این جشنواره یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی چینی است و مردم چین در این روز با خانواده و دوستان خود جمع می‌شوند، به ماه‌گردی می‌روند و کیک ماه می‌خورند.
مالوا پودینگ (آفریقای جنوبی)
مالوا پودینگ، دسر سنتی آفریقای جنوبی، از آرد، شکر، تخم مرغ و زردآلو خشک تهیه می‌شود. این دسر طعمی گرم و دلچسب دارد و به طور معمول با سس کارامل سرو می‌شود.
تاریخچه این دسر به دوران استعمار هلند در آفریقای جنوبی باز می‌گردد. در قرن هفدهم، مهاجران هلندی دستور پخت‌های خود را به آفریقای جنوبی آوردند. یکی از این دستور پخت‌ها، “مالوا پودینگ” بود که به عنوان “مالوا پودینگ هلندی” یا “مالوا پودینگ افریکاندر” نیز شناخته می‌شود.
مهاجران هلندی با مواد اولیه موجود در آفریقای جنوبی مانند زردآلو خشک، انجیر خشک و شربت انگور دستور پخت مالوا پودینگ را تطبیق دادند. با گذشت زمان، مالوا پودینگ به یک غذای سنتی در آفریقای جنوبی تبدیل شد و در بین مردم این کشور محبوبیت بسیاری پیدا کرد.
براونی (آمریکا)
براونی، دسر محبوب آمریکایی، از شکلات، آرد، تخم مرغ و شکر تهیه می‌شود. این دسر طعمی غنی و دلچسب دارد و به طور معمول با بستنی وانیلی یا خامه سرو می‌شود. تاریخ دقیق پیدایش براونی مشخص نیست، اما گفته می‌شود که این دسر در اواخر قرن 19 در ایالات متحده برای اولین بار پخته شده است.
دو نظریه اصلی در مورد منشأ براونی وجود دارد. تئوری هتل پالمر: طبق این نظریه، براونی در سال 1893 توسط برتا پالمر، سرآشپز هتل پالمر در شیکاگو، برای پذیرایی از مهمانان نمایشگاه جهانی شیکاگو پخته شده است. تئوری کالج ولزلی: طبق این نظریه، براونی در اواخر دهه 1890 توسط دانشجویان کالج ولزلی در ماساچوست به عنوان یک دسر ساده و سریع برای پخت در فر طراحی شده است.
در طول جنگ جهانی اول، براونی به دلیل استفاده کم از آرد و شکر به عنوان یک دسر محبوب در بین خانواده‌های آمریکایی تبدیل شد. در دهه 1950، با افزایش محبوبیت مخلوط‌های کیک آماده، دستور پخت براونی نیز به سادگی دسترسی پیدا کرد و این دسر به یک غذای خانگی رایج در آمریکا تبدیل شد.
پاولووا (نیوزیلند و استرالیا)
پاولووا، دسری بهشتی با مرنگ ترد و خامه‌ای که روی آن میوه‌های تازه قرار گرفته است، به عنوان دسر ملی غیررسمی نیوزیلند و استرالیا شناخته می‌شود. منشأ پاولووا به طور قطعی مشخص نیست، اما گفته می‌شود که این دسر به افتخار آنا پاولووا، بالرین مشهور روسی، در اولین سفر او به استرالیا و نیوزیلند در سال‌های 1921 و 1926 نامگذاری شده است.
برخی معتقدند که این دسر توسط سرآشپز هتل در سیدنی برای پذیرایی از پاولووا تهیه شده است. در حالی که برخی دیگر می‌گویند که این دسر توسط سرآشپز هتل در هتل نیوولت در کرایست چرچ نیوزیلند به افتخار او ارائه شده است. هر دو کشور نیوزیلند و استرالیا ادعا می‌کنند که خاستگاه اصلی پاولووا هستند و این موضوع به یک بحث دوستانه بین این دو کشور تبدیل شده است.
به طور کلی، پاولووا در استرالیا با مرنگ بلندتر و خامه‌ای‌تر و میوه‌های کمتر تهیه می‌شود. در حالی که پاولووا در نیوزیلند مرنگ کوتاه‌تر و تردتر دارد و با میوه‌های بیشتر تزئین می‌شود. پاولووا نقشی مهم در فرهنگ غذایی نیوزیلند و استرالیا دارد و معمولاً در مناسبات خاص مانند عیدها، جشن‌ها و مهمانی‌ها سرو می‌شود.
سخن پایانی
این سفر شیرین فقط گشتی کوتاه در میان تنوع بی‌نظیر شیرینی‌های دنیا بود. هر فرهنگ و هر سرزمینی شیرینی‌های خاص خود را دارد که با طعم‌ها و مزه‌های منحصر به فرد، خاطره‌ای خوش در ذهن و دل ما حک می‌کنند. پس در سفرهایتان به دور دنیا، از امتحان کردن شیرینی‌های محلی غافل نشوید و از این تجربه لذت‌بخش نهایت استفاده را ببرید.
