استاد حسین خواجه امیری معروف به ایرج، صدای اسطوره‌ای و ماندگار موسیقی اصیل ایرانی است که تاکنون بیش از ۲ هزار ترانه اجرا کرده است. سال گذشته یک کتاب به نام (ایرج نابغه آواز ایران) در وصف زندگی و توانایی‌های او منتشر شد. ایرج صدایی به اصطلاح شش دانگ دارد؛ یعنی او می‌تواند با حنجره‌اش هر چه از حنجره انسان انتظار می‌رود را اجرا کند؛ زیرا حجم صدایش زیاد است. او شهرتش را در ابتدا مدیون رادیو و در قدم بعدی مدیون سینمای قبل از انقلاب است. در آن زمان او برای اجرای ترانه‌های فیلم‌های ایرانی دعوت شد. ایرج در فیلم‌های آن دوران به جای محمدعلی فردین، منوچهر وثوقی و رضا بیک‌ایمانوردی و… ترانه اجرا کرده است و آن‌ها به جای ایرج لب‌خوانی کردند. او ۱۰۵ ترانه برای فیلم‌های فارسی خواند. ماندگارترین اجراهایش ترانه فیلم‌های میلیونرهای گرسنه و گنج قارون هستند. محمدرضا شجریان صدای ایرج را متر و معیاری برای خوش‌صدایی می‌داند. او در آستانه ۸۸ سالگی برای اجرای کنسرت به استانبول آمد و بار دیگر روی صحنه رفت تا صدای خوشش را به گوش دوستدارانش برساند؛ به یمن حضورش در استانبول با او مصاحبه‌ای اختصاصی برای شما خوانندگان عزیز مجله پل داشتیم.
چه چیزی شما را در سن ۸۷ سالگی روی صحنه می‌برد؟
دوست داشتن موسیقی مرا به صحنه می‌کشاند. همچنین عاشق کارم هستم و می‌خواهم تا زنده هستم در زمینه موسیقی فعالیت کنم.
موسیقی ایرانی میراث شماست، چه کسی را میراث‌دارتان می‌دانید؟
راجع به آن زیاد فکر نکرده‌ام و تقریباً میراث‌داری نمی‌بینم.
موسیقی اصیل ایرانی چه چیزی دارد که در پاپ یا جاز نمی‌بینید؟
در موسیقی ایرانی خواننده و نوازنده باید ردیف بدانند، موسیقی بدانند و بتوانند زبان موسیقی را بفهمند. ولی فکر نمی‌کنم پاپ این‌گونه باشد. یک چیزی را به خواننده یاد می‌دهند که احتیاجی به صدا هم ندارد. اگر توانست بخواند خواننده می‌شود.
از میان اساتید موسیقی، خودتان را بیشتر مدیون چه کسی می‌دانید؟
چون من ۲ سال شاگرد مرحوم صبا بودم، به همین دلیل خودم را مدیون ایشان می‌دانم. ورود من به رادیو توسط ایشان رقم خورد.
برای اولین بار چه کسی متوجه شد که شما استعداد و نبوغ خوانندگی دارید؟
ما در روستا زندگی می‌کردیم. در روستا فقط پدر و مادر و فامیل‌های نزدیک صدای مرا می‌شنیدند و آن‌ها برای اولین بار متوجه شدند که صدای من خوب است. در خانواده ما آواز ارثی بود. پدربزرگم خواننده دربار ناصرالدین‌شاه بود.
اگر همین حالا به ۱۶ سالگی برگردید، آیا باز هم خوانندگی را به عنوان شغل انتخاب می‌کنید؟
من عاشق موسیقی هستم و صد در صد اگر برگردم باز هم انتخابش می‌کنم.
چرا نام برادرتان، ایرج را به عنوان لقب انتخاب کردید؟
چون من ارتشی بودم، وقتی می‌خواستم به رادیو بروم مانع ورودم می‌شدند. نمی‌گذاشتند که ارتشی‌ها وارد رادیو بشوند. به خاطر همین اسمم را عوض کردم و به اسم برادرم وارد می‌شدم. هر وقت به من می‌گفتند چرا به رادیو می‌روید، می‌گفتم من نیستم، برادرم است.
از جد تا نوه شما این نعمت صدای خوش را دارند، به نظر شما صدای شش دانگ ژنتیکی است یا بستر مناسب برای پرورش آن مهیا بود؟
ارثی بود؛ اما من خودم بسیار زحمت کشیدم و دوست داشتم فعالیت کنم. روی همین اصل کارم را ادامه دادم.
خواننده و ترانه‌سرایی که تحسینش می‌کنید، کیست؟
امروز کسی را زیاد نمی‌شناسم. آهنگ‌های خوب برای قدیم بودند. برای ۵۰ سال قبل. خواننده خوب هست، اما نمی‌توانم اسمش را ببرم و نمی‌توانم مقایسه کنم که چه کسی برتر است.
بهترین نوازنده موسیقی ایرانی از دید شما کیست؟
از بین رفتگان پرویز حقی و از بین آن‌هایی که الان هستند، مهدیار فیروزوند را می‌پسندم.
ساز مورد علاقه شما کدام است؟
ساز ویولن را بسیار دوست دارم.
احسان از چند سالگی موسیقی آموخت؟ شروع کارش زیر نظر خودتان بود؟
نه احسان و نه الیکا، مستقیماً زیر نظر خودم شروع نکردند. احسان بدون اینکه من بفهمم استودیویی درست کرده بود و فعالیت هنری داشت تا اینکه در سن ۱۶ سالگی خودش را نشان داد.
