همایون شجریان فرزند استاد محمدرضا شجریان، افتخار موسیقی ایران، در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۵۴ در تهران به دنیا آمد. در کودکی با راهنماییهای پدر نزد استاد ناصر فرهنگفر و جمشید محبی، ریتم در موسیقی را آموخت. همایون از 10 سالگی یادگیری آواز را آغاز کرد. همزمان با فراگیری آواز و صداسازی نزد اردشیر کامکار به فراگیری کمانچه پرداخت. بخت یار این جوان هنرمند بود تا از کودکی هم راهنمای درستی داشته باشد و هم نزد استادان برجسته آموزش ببیند.
وی از سال ۱۳۷۰ کنسرتهای پدر را با نوازندگی تنبک و کمانچه همراهی کرد و از سال ۱۳۷۸ به همخوانی با پدرش در کنسرتها پرداخت. سرانجام از سال ۱۳۸۲ همه چیز رنگ جدیتری به خود گرفت و وقت آن شد تا همایون از زیر سایه پدر بیرون بیاید. با آلبوم نسیم وصل، همایون شجریان اولین تجربه مستقل خوانندگی خود را عرضه کرد. هرچند همایون پدرش را تا سال ۱۳۸۸ که تقریباً پایان جدی اجراهای زنده پدر بود، همراهی کرد؛ اما این آلبوم سرآغازی بر اجراهای مستقل همایون شجریان بود. همایون در طول فعالیت هنری خود با آهنگسازان بسیاری همکاری داشته که از جمله آنها میتوان به حسین علیزاده، سعید فرج پوری، شهرام میرجلالی، حمید متبسم، علی قمصری، محمد جواد ضرابیان و محمدرضا درویشی اشاره کرد.
سبکهای بسیار کلاسیک سنتی در دایره شنیداری نسل امروز از طرفداران بسیار کمتری نسبت به قبل برخوردار است و این نگرش آغاز انفجار حرکتی همایون شجریان در عرصه موسیقی امروز بود. شروع همکاری با سهراب پورناظری و تغییر سبک کاری همایون شجریان ناگهان او را به یکی از جذابترین و دلچسبترین هنرمندان موسیقی ایران تبدیل کرد. حتی تغییر نگرش او در انتخاب اشعار سبب شد تا کارهای درخشانی مانند «چرا رفتی» برای مدتی طولانی به مگاهیتترین موسیقی ایران تبدیل شود. از آن پس روند تولید موسیقی توسط همایون و همکارانش درخشش فوقالعادهای تا به امروز داشته و به نظر میرسد برخلاف ترافیک شدید خوانندههای امروزی با سبکهای عجیب و غریب همچنان میتوان موسیقی فاخر با مخاطب میلیونی ساخت که بسیار جای خوشحالی دارد.
طنین آواز سنتی ایرانی در استانبول
همایون شجریان به همراه تهمورس و سهراب پورناظری در سومین روز جشنواره «موسیقیهای سنتی مردمی استانبول» که با حمایت ریاست جمهوری ترکیه و به همت شهرداری استانبول در سالن «جمال رشید ری» منطقه حربیه استانبول برگزار شد، روز دوشنبه سوم دسامبر 2018 به روی صحنه رفتند.
در این کنسرت که تمامی صندلیهای سالن پر از تماشاگرانی از ترکیه و ایران بود، همایون شجریان آثاری چون «نه فرشتهام، نه شیطان»، «خداوند اسرار» و اشعاری از مولانا جلالالدین رومی، حافظ شیرازی، محمدرضا کدکنی و… را اجرا کرد.
در این اجرا در کنار همایون شجریان، تهمورس پورناظری (تار، سهتار)، سهراب پورناظری (کمانچه)، حسین رضایینیا (دف)، آیین مشکاتیان (سازهای کوبهای)، مهیار طریحی(سنتور)، آزاد میرزاپور (بربط) و آرین کشیشی (گیتار بیس) نواختند.
همچنین تکنوازیهای این هنرمندان در بخشهای مختلف کنسرت با تشویق پرشور تماشاگران همراه شد. در پایان یاووز بینگول از خوانندههای معروف ترکیه ضمن آرزوی سلامتی برای محمد رضا شجریان، از اساتید ارزنده موسیقی ایران، پدر همایون شجریان، دسته گلی تحت عنوان “ارمغانی از طرف مردم ترکیه به مردم ایران” به وی اهدا کرد. این نخستین کنسرت همایون شجریان در استانبول بود.
امسال در این فستیوال علاوه بر همایون شجریان، هنرمندانی چون پاکو پنیا (نوازنده شهیر اسپانیایی)، لنا شمامیان (خواننده نامدار سوری)، جیهاد تاشکین (نوازنده برجسته ویولون) و سوبرا من یم (نوازنده شهیر ویولون) حضور داشتند.
آلبومها
او از سال ۱۳۷۰ به همراه پدرش و گروه آوا در کنسرتهای آمریکا، اروپا و ایران (با تنبک) همراهی کرد و از ۱۳۷۸ به بعد در صحنه کنسرتها به هم خوانی با پدرش پرداخت. همایون کنسرتهای بسیاری را با بزرگان موسیقی اجرا کرد. او همچنین آثار زیادی را با همکاری این افراد در ایران و جهان منتشر کرده است. از میان این آثار میتوان به آلبوم (بی تو بسر نمیشود) و (فریاد) اشاره کرد که هر دو اثر در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ نامزد دریافت جایزه گرمی شدند. این افتخار بزرگی برای موسیقی کشور ما است.
اولین آلبوم فردی همایون به نام (نسیم وصل) در سال ۱۳۸۲ منتشر شد. آهنگسازی این آلبوم را محمدجواد ضرابیان بر عهده داشت. سپس دو آلبوم (شوق دوست) و (ناشکیبا) را در سال ۱۳۸۳منتشر کرد. او در سال ۱۳۸۴ (نقش خیال) را به آهنگسازی علی قمصری به بازار عرضه کرد که با استقبال فراوانی روبرو شد. پس از آن در مهرماه ۱۳۸۵ آلبوم (با ستارهها) که حاصل همکاری مجدد او با محمدجواد ضرابیان است را به بازار عرضه کرد. در سال ۱۳۸۷ دو آلبوم (قیژک کولی) و (خورشید آرزو) را با همکاری گروه دستان منتشر کرد. او (آب، نان، آواز) را به آهنگسازی علی قمصری در سال ۱۳۸۸ و (آلبوم شب جدایی) را در سال ۱۳۸۹ منتشر کرد.
در سال ۱۳۹۰ او آلبوم (شوق نامه) و (ای جان جان بی من مرو) را عرضه کرد. آلبوم (شوق نامه) به نوعی بازیابی تصانیف منسوب به عبدالقادر مراغهای است که حاصل ۴ سال تلاش گروهی به سرپرستی محمدرضا درویشی است. همایون شجریان تا سال ۱۳۸۸ پدرش را در اجراها همراهی کرد. هر دوی آنها عضو گروه آوا بودند و در این دوران دو آلبوم (غوغای عشق بازان) و (کنسرت محمدرضا شجریان و گروه آوا) اجرا و به بازار عرضه شدند.
هجدهمین آلبوم همایون (خداوندان اسرار) است. خداوندان اسرار، شامل دو بخش است. در بخش اول آن ساز و آوازی بداهه در مقام اصفهان با اشعاری از مولوی اجرا شده و بخش دوم شامل روایتی با نام (رهایی) در سه پرده (مهتاب، خداوندان اسرار، جانی و صد آه) روی اشعاری از خیام، مولوی و حافظ است. در این آلبوم موسیقی، آزاد میرزاپور (بربط)، حسین رضایی نیا (دف)، همایون نصیری (سازهای کوبهای)، آیین مشکاتیان (کوزه)،محمت اکاتای (سازهای کوبهای)، آرشاک ساهاکیان (دودوک)، آرین کشیشی (گیتار باس) و سهراب پورناظری (تنبور) آواز همایون شجریان را همراهی کردهاند. این اثر در سه کشور ایران، ترکیه و آمریکا ضبط شده است.
همایون شجریان خوانندگی موسیقی متن فیلمهای رگ خواب، آرایش غلیظ، شعلهور، سریال شهر آشوب، سریال رسم عاشقی (آتشی در سینه دارم)، سریال آتش سبز و همچنین اجرا در کنسرت نمایش سی را بر عهده داشت. قطعه مشهور رگ خواب (آهای خبر دار) از آلبومی به همین نام منتشر شد.فیلم رگ خواب به کارگردانی و تهیه کنندگی حمید نعمت اله در سال ۱۳۹۶ اکران شد. قطعه رگ خواب توسط ارکستر موسیقی فیلم SIF اجرا شده است. خواننده دیگر اثر حمید نعمت اله، یعنی آرایش غلیظ (اثر سال ۱۳۹۲) نیز همایون شجریان است. این فیلم کاندید بهترین موسیقی فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر شد. دیگر اثر جذاب و پرمخاطبی که همایون شجریان در خلق آن نقش داشت، کنسرت نمایش سی بود. این تئاتر برگرفته از داستانهای شاهنامه بود و سال گذشته اجرا شد. سهراب پور ناظر به عنوان آهنگساز در این اثر حضور داشت. اجرای او در این تئاتر روح را میشکفد و شادی و غم را همزمان در وجود انسان بیدار میکند.