همه چیز درباره ارز دیجیتال

ارز دیجیتال پدیده قرن 21

ارز دیجیتال یا پول الکترونیک از پدیده های قرن ۲۱ و یکی از ظرفیت های جذاب مالی و سرمایه گذاری است که ساز و کار آن قدمت چندانی ندارد، اما بر اساس ویژگی اکثر پدیده های نوظهور توانسته در طول مدت زمان کمی جهش قابل توجهی از نظر قیمت، جایگاه و اعتبار بازار پیدا کند. این ایده جدید مالی با نمایندگان شناخته شده ای مانند بیتکوین و اتریوم و سایر انواع رمز ارز ها، به دلیل دست گذاشتن بر روی اساسی ترین نیاز جوامع بشری یعنی ارزشی به نام پول، با بیشتر ابعاد مختلف زندگی ارتباط برقرار کرده است و از طرف دیگر چون پیشنهادی مدرن و هماهنگ با سیر پیشرفت تکنولوژی به شمار می آید، از لحاظ کاربردی هم بسیار مقبول افتاده است.

هرچند که پیش بینی آینده ارز دیجیتال و ترسیم جایگاه آن در فرآیندهای مالی در آینده به دانش بالایی نیاز دارد، اما اشاره مختصر به شرایط کنونی آن در کنار نگاه به زمینه های شکل گیری و امکانات و ظرفیت هایی که ساخته است، می تواند تعریف دقیق تری از این پدیده قرن بیست و یکم ارائه بدهد و جایگاه وسیع تر آن را در آینده پیش بینی کند.

تاریخچه ارز دیجیتال

برای بررسی تاریخ ارز دیجیتال کاربردی تر است که ابتدا نیازهایی را که لزوم به وجود آمدن پول الکترونیک را گوشزد کرده است مرور کنیم. احتمالاً نیاز به پول غیرفیزیکی به دلیل این ویژگی های محوری که سیستم تبادل ساده ای دارد و البته قابل ردیابی و شناسایی در ساز و کارهای مالی نیست، قدمت فراوانی داشته باشد، اما اولین بار به ‌طور رسمی در سال ۱۹۸۳ و در قالب یک مقاله تحقیقاتی نوشته فردی به نام David Chaum مطرح شده است. اولین اقدام برای راه اندازی ارز دیجیتال هم توسط همین شخص و در طول دهه ۹۰ میلادی در قالب راه اندازی یک شرکت نقدی الکترونیکی در هلند و معرفی رمز ارز e-gold انجام شده که البته نمود نتایج مثبت آن طی سال ها بعد و پس از گسترش همه جانبه ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا مشاهده شده است.

مخترع ارز دیجیتال کیست

در طی همین دهه شرکت کوکاکولا نیز ساز و کاری ترتیب داد تا امکان خرید از دستگاه های فروش خودکار توسط تلفن همراه و کیف پول مجازی افراد انجام شود. در طول سال های بعد چنین اقدام هایی به خصوص از سوی شرکت های مالی بیشتر گسترش یافت، اما عموم آن ها به دلیل متمرکز بودن و برخورداری از پشتوانه مالی، مطابق با تعریف امروزی از ارز دیجیتال نبود و این پدیده را به طور مستقیم راه اندازی ارز دیجیتال بیتکوین در سال ۲۰۰۹ توسط یک گروه یا شخصی با نام Satoshi Nakamoto معرفی کرد. این پول الکترونیکی غیر متمرکز و بدون سرور مرکزی و پشتوانه و دارایی مالی ملموس بود و به‌ این‌ترتیب اصلی ترین تعریف از رمز ارز را مشخص کرد، البته این تفاوت بنیادی را با پول فیزیکی از طریق معرفی زنجیره ثبت و ذخیره داده ها یا بلاک چین (Blockchain) پوشش داد.

در حقیقت در بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال مشابه، این داده های دیجیتالی (شامل داده هایی مانند کدهای امنیتی، اطلاعات تراکنش ها و…) هستند که ارزش محسوب شده و مبنای مالی آن ها هم بر همین اساس شکل می گیرد. همین‌طور امنیت و محافظت بالا در برابر هک و عدم ردیابی توسط نظام های بانکی، دولت ها و همچنین مؤسسات مالیاتی نیز به‌عنوان دیگر ارزش و مزیت ارز دیجیتال مطرح است.

مرور مختصر خاستگاه و تعریف ارز دیجیتال مشخص کرد که این نوع ساز و کار مالی اگرچه مبنای مالی ملموس آن گونه که تا پیش از این در تمدن های مختلف در طول تاریخ شناخته شده و حائز اعتبار بوده است، ندارد، اما به دلیل مطرح کردن یک ساز و کار تازه و در هماهنگی کامل با تکنولوژی، همچون یک ایده جذاب و کارآمد وارد چرخه اقتصاد کل دنیا شد. بدون پشتوانه بودن این پول در وهله اول باعث موضع گیری های نا آگاهانه نسبت به بیتکوین، اتریوم، دوج کوین و این قبیل ارزهای دیجیتال شد، اما جایگاه آن خیلی زود به عنوان پدیده مالی قرن ۲۱ تعریف شد.

تقریباً از سال ۲۰۱۹ و با جهش خیره کننده ارزش این پول های الکترونیکی نظر تعداد بیشتری از مؤسسات مالی بزرگ و شرکت ها و سرمایه گذاران عمده به سمت ارز دیجیتال جلب شد و این بازار به روند رو به رشد خود ادامه داد. این جهش یک باره و به نوعی طبیعی، علاوه بر شرکت ها و تولیدکنندگان بزرگ، نظر عموم مردم را هم به‌ سمت ارز دیجیتال جلب کرد و باعث شد که این مقوله به عنوان یک فرصت عالی سرمایه گذاری، امکان خرید و فروش کالا و حتی جایگزین شدن به جای پول فیزیکی، مطرح شود.

پیش بینی آینده ارز دیجیتال

در طول مدت زمان کمی که از شکل گیری ارز دیجیتال گذشته است، اصلی ترین موضوعات پیرامون این پدیده را می توان کسب جایگاه و اعتبار و ادامه روند صعود دانست. در این میان مطرح شدن موضوعی مانند پیش بینی آینده ارز دیجیتال هم منطقی و طبیعی است. ماهیت ترغیب کننده این بازار برای سرمایه گذاری اهمیت این موضوع را بیشتر می کند، خصوصاً با در نظر گرفتن رشد قابل توجه این بازار در طول سال های اخیر و مورد پذیرش قرار گرفتن انواع ارز دیجیتال در ساز و کارهای مالی مرسوم، برجسته تر هم می شود.

از نظر بیشتر کارشناسان بدبینی‌ در مورد آینده ارز دیجیتال بیشتر از این ‌که معیار منطقی داشته باشد، مربوط به ماهیت حساسیت زایی است که عموم حوزه های مالی دارند و بیشتر در دسته نگرانی های عمومی قرار می گیرند تا معیارهای قابل اتکا و قطعی. در این میان نکات و عوامل تعیین کننده ای وجود دارد که مرور آن ها می تواند معیارهای قابل استنادتری در خصوص آینده رو به رشد این پدیده مالی به علاقه مندان ارز دیجیتال ارائه دهد.

این عوامل به طور خلاصه شامل موارد زیر می شود:

• گذر کردن ارز دیجیتال از دوران ابتدایی شکل گیری و پا گذاشتن در مرحله جدیدتر می تواند به‌عنوان یک عامل اثرگذار در ثبات این حوزه در آینده و شکل گیری ساز و کارهای دقیق و قوی تر برای آن قلمداد شود.
• با نگاه مختصر به رویکرد دولت ها به ارز دیجیتال متوجه می شویم که بسیاری از تعاریف منفی که بیشتر بر روی غیرقانونی بودن ارز دیجیتال تاکید داشتند، در حال تغییر است. برای مثال وزارت خزانه داری آمریکا بخش مربوط به غیرقانونی‌ بودن این ساز و کار را که پیش ‌از این در تعریف ارائه شده توسط اتحادیه اروپا مطرح بود، حذف کرده است.
• حمایت گسترده تر سرمایه گذاران بزرگ از این ساز و کار مالی نو در حال گسترش است.
• ارز دیجیتال سازگاری زیادی با متاورس (Metaverse) و فعالیت و پرداخت ها در این محیط مجازی دارد. متاورس که به عنوان نسل جدید اینترنت و بر پایه محیط های مجازی آنلاین برنامه ریزی شده است، از جدیدترین و آینده نگرانه ترین پدیده های در حال تکمیل و شکل گیری است که ساخت یک جهان تازه بر پایه تکنولوژی را نوید می دهد.